Geniş aile

Geniş aile içerisinde doğup büyüyeniz var mı bilemiyorum. Geniş aile derken; anne babanızla birlikte, dedeniz, nineniz ve kalabalık bir kardeş sayısının olduğu aileyi kastediyorum. Geniş aile kavramını pek sevmiyorum aslında. Geniş aile yerine güçlü aile ya da büyük aile kavramı daha anlamlı ve daha kapsayıcı geliyor.

Şahsen ben kalabalık bir ailede büyümedim. Annem, babam, ağabeyim ve ben, hepsi dört kişi. Ama şu anda kendi ailem için güçlü aile diyebilirim. Dört güzel evladım, eşim ve ben tam altı kişiyiz. Rahmetli annem de köyünden, kalabalık bir aileden gelmiş babamın evine. Tam dokuz kardeş. Annemin köyüne küçükken çok sık giderdim. Dayımlar ve çocukları, teyzemler ve çocukları bir araya geldiğimizde sanki bir ordu toplanmış gibi olurdu. Kocaman yer sofraları serilirdi. Hem de üç tane birden. Yoksa mümkün mü o kadar insanı bir yere sığdırmak.

Herkese sofraya denildiği andan itibaren kim nerede ise hemen işini ya da oyunun bırakır hemen sofraya otururdu. Şimdiki gibi çocukların yaptığı gibi telefon ya da bilgisayardan oyunlarının bitmesi beklenmezdi. Ya da çocuğum oyunu bırakmıyorsa ben ona bir şeyler götüreyim diyen analar yoktu. Yoksa o analar şimdilerin deyimiyle anneler çok da şefkatli değil miydi acaba? O analar çocuklarını düşünmüyorlar mıydı? O büyük ailelerde haydi bir çocuk;

-Ben biraz sonra geleceğim, desin.

Kendisi bilir. Ama bildiği bir şey daha vardı. Zamanında sofraya oturmazsa aç kalırdı.

Ayrıca geniş ailede herkes sofraya oturduğunda evin en büyüğü yemeğe başlamadan diğerleri başlamaz. Bu tür ailelerde üç kuşak bir arada yaşar. Babanın evin büyüğü dede ve nineye olan saygısı, davranışları çocukların da babayı olan davranışını şekillendirir.

Sofradaki yemek bitene kadar kimse konuşmazdı. Hadi bir konuşsun isterse. Konuşan kim olursa bilirdi ki sofrada aç kalırdı. O konuşurken, kaşıkların birbiri ardınca yarıştığından kendisine bir şey kalmayacağını bilirdi. O kadar kalabalıktaki her biri bir kaşık sallasa, ortaya konan büyük yemek tenceresinde bir şey kalmayacağını da gayet iyi bilirdi. Böylelikle farkında olmadan ekmek kavgasını, o kalabalık evlerin sofralarında öğrenmeye başlarız da haberimiz bile olmaz.

Güçlü ailelerde herkesin bir şekilde vakit geçirebileceği eğlenceler muhakkak çıkar. Bu aynı zamanda birlik ve beraberlik içerisinde yaşamanın kurallarını öğretirken, rekabeti de öğretmektedir. 

Çok sayıda insanın bir arada yaşadığı bu evler asla sessiz olmaz ve her an bir sorun ortaya çıkabilir. Kargaşalara ve sorunlara her zaman gebedir. Kargaşalar, kavgaya dönüşmeden ailenin büyükleri müdahale etmezler. Aynı zamanda aile bireylerini kargaşalar noktasında deneyimli hale getirir. Hayatın ilerleyen yıllarında basit kargaşalar onlar için bir oyun gibi ve hafif atlatılan streslerden ibaret olur. Çocukluktan bu tarafa böyle yaşamaya alıştıkları için problemlerden etkilenmezler. Olaylara bardağın dolu tarafından bakarlar. Güçlü aile olması hasebiyle, etrafında her zaman güvenebileceği, dertleşebileceği ve yardım alacağı kişiler her zaman olacaktır.

En önemli getirisi hayatı ve hayatın zorluklarının antrenmanını yaparsınız burada. Gerçek hayata atıldığınızda bu antrenmanların faydasını muhakkak göreceksinizdir.

Evde gürültülerin yanında neşe vardır, kahkaha vardır, paylaşım vardır. Bu paylaşım neşesiyle de, acısıyla da birlikte yaşanır. Evde geçen zor zamanlar, beraber olmayı ve paylaşmayı öğrenme konusunda büyük adımlar atmayı sağlamaktadır. Her istenildiğinde evde et yenmeyebilir veya yeni kıyafetler alınamayabilir. İşte tam da bu zamanlarda, fedakârlık yapmayı öğrenirsin. Bu durumu şikâyet etmeyi aklınızdan dahi geçirmezsiniz. Artık bilirsiniz ki aile kalabalıktır ve anne/babanız hakkaniyet çerçevesinde istekleriniz için sizin sıranızı gelmediğinizi, sabırlı olmanızı söyleyecektir. Farkında olmadan sevdiklerinizle beraber olmak, size fazlasıyla yettiğini belki de yıllar sonra anlayacaksınız.

Büyük bir aile içerisinde yetişmenin en güzel yanı, masamızda her zaman bir başkası için daha yer olur ve o kişiye, masaya oturduğu andan itibaren ailenin bir parçası olarak davranılır. Yabancılık çekmesine ve sessiz kalmasına müsaade edilmez.

Çekirdek ailelerde görülen problemler güçlü ailelerde pek görülmez. Paylaşmayı bilir, tartışma ile birlikte aynı yerde yaşamanın getirdiği sorumlulukları çerisinde barışmayı da bilir. Güçlü ailelerde büyüyen fertlerin en önemli kazancı aile içerisinde gördükleri güvenden kaynaklı bireylere ve topluma olan güveni daha yüksektir.

Evdeki küçük ve büyüklerin hazırlanma sürecinde, her daim bir karmaşa vardır. Bu nedenle tuvaleti ilk kimin kullanacağı, banyoya ilk kimin gireceği tartışması, kalabalık ailelerde oldukça popüler bir konudur. Kötü geçen bir günün ardından sessiz sakin bir şekilde yalnızca oturup kitap okumak veya müzik dinlemek isteme hakkınız nerede ise yoktur. Çekirdek ailelerde olduğu gibi bir odaya gidip rahat rahat ağlayamazsınız, kafanızı dinlendiremezsiniz. Hangi odaya gitseniz muhakkak birileri vardır. Ama sizin ağladığınızı görenler niçin ağladığınızı ya da rahatsız olduğunuzu öğrenmek ve çare bulmak adına her zaman size yardım etmek isteyenler olacaktır. Dertlerinizle baş başa kalma ihtimaliniz hemen hemen hiç yoktur. Moralinizin bozuk olduğu anlaşıldığında ev halkının ilgi ve alakası, tamamen sizin üzerinizde olur. Neye üzüldüğünüzü ve canınızı sıkan şeyin ne olduğunu öğrenmek isterler.

2000’li yıllar güçlü-büyük ailelerin sayısının oldukça azalmaya başladığı yıllardır. Ama yaşı 50’leri bulanlar, o kalabalık ailelerdeki samimiyeti, sıcaklığı, yardımseverliği özlemiyor değiller.

Nerede o eski günler dediğinizi duyar gibiyim.

Her birimiz, bütünün parçasıyız.

Parça eksikse bütün de yoktur.