TİMSS 2019 değerlendirmesi

8 Aralık 2020 tarihinde Milli Eğitim Bakanı Sayın Ziya SELÇUK tarafından TIMSS 2019 Türkiye sonuçları açıklandı. Milli Eğitim Bakanlığı, TIMSS 2019 sonuçlarını yürütücülüğünü Bakan Yardımcısı Mahmut Özer’in yaptığı detaylı bir değerlendirme raporunu kamuoyu ile paylaştı.

TIMSS; (TIMSS- Trends in International Mathematics and Science Study), Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırmasıdır. Dünyadaki en büyük ve en kapsamlı uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme çalışmasıdır.

Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS), Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu (IEA) tarafından dört yıllık periyotlarla yapılan uluslararası bir araştırmadır. TIMSS, 4. ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerin matematik ve fen alanlarındaki başarılarını değerlendirmektedir.

Türkiye TIMSS araştırmasına 1999 yılından itibaren katılmaktadır. TIMSS 2019 uygulamasına dördüncü sınıf düzeyinde 58 ülke, sekizinci sınıf düzeyinde ise 39 ülke katılmıştır. Türkiye TIMSS 2019 uygulamasında şu ana kadar katıldığı tüm uygulamalara göre en yüksek performansı gösterdi.

Ülkemiz, TIMSS araştırmasına uzun süredir katılan ülkeler arasında yer almaktadır. Türkiye, araştırmaya sekizinci sınıf düzeyinde 1999, 2007, 2011, 2015 ve 2019 yıllarında; dördüncü sınıf düzeyinde ise 2011, 2015 ve 2019 yıllarında katılmıştır. Türkiye TIMSS 2019 döngüsüne kadar fen ve matematik alanlarında ortalama başarısını zamanla artırmış ancak TIMSS değerlendirmelerinde bir referans olarak kabul edilen ölçek orta noktasının (500 puan) altında ya da ölçek orta noktası düzeyinde performanslar göstermiştir.

TIMSS 2019 dördüncü sınıf matematik değerlendirmesinde en başarılı ülke 625 puanla Singapur olurken Hong Kong, Güney Kore, Tayvan ve Japonya yüksek başarı gösteren diğer Asya ülkeleridir. Türkiye’nin dördüncü sınıf düzeyinde ortalama matematik puanı 523 olarak hesaplanmıştır. Bu puanla Türkiye, 58 katılımcı ülke arasında 23. sırada yer almıştır. Ayrıca Türkiye, TIMSS uygulamalarında ilk kez ölçek orta noktasının (500 puan) anlamlı ölçüde üzerinde performans göstermiştir. Bu bağlamda Türkiye, ölçek orta noktasından daha yüksek puan alan 36 ülkeden biri olmuştur. Türkiye, aynı zamanda ileri ve üst yeterlik düzeylerine erişen öğrenci oranlarında da yüksek performans gösteren ülkeler arasında yer almıştır. İleri matematik yeterliğine sahip öğrenci oranı (%15) açısından Türkiye, en başarılı onuncu ülke olmuştur. Bununla birlikte, Türkiye’de öğrencilerin %12’si alt matematik yeterliği düzeyine erişememiştir.

Bölgelere göre yapılan analizde, bölgelerin neredeyse tamamında 2015 yılına göre büyük performans artışları olduğu görülmüştür.

TIMSS 2019 sekizinci sınıf matematik değerlendirmesinde de 616 puanla en başarılı ülke Singapur olmuştur. Dördüncü sınıf sonuçlarına benzer şekilde, Tayvan, Güney Kore, Japonya ve Hong Kong, başarı sıralamasında Singapur’u takip etmektedir. Türkiye, 496 puan alarak TIMSS ölçek orta noktası düzeyinde performans göstermiştir. Bu performansı ile Türkiye, 39 ülke arasında 20. sırada yer almıştır. Ayrıca Türkiye, ileri matematik yeterliğine sahip öğrenci oranı (%12) açısından öne çıkan ülkelerden biri olmuştur. İleri matematik yeterliğine sahip öğrenci oranına göre yapılan sıralamada Türkiye dokuzuncu sırada yer almıştır. İlk kez 1999 döngüsüne katılan Türkiye, geçen 20 yılın sonunda ortalama puanını 429’dan 496’ya çıkarmıştır. Bu süreçte en büyük artış da 2015 ve 2019 döngüleri arasında yaşanmış ve ortalama başarı 38 puan artmıştır.

TIMSS dördüncü sınıf düzeyindeki fen değerlendirmesinde en başarılı ülke 595 puanla Singapur olmuştur. Güney Kore, Rusya ve Japonya ise fen başarısında Singapur’u takip etmektedir. Türkiye, fen başarısında 526 ortalama puanı ile 58 katılımcı ülke arasında 19. sırada bulunmaktadır. Bu performansı, Türkiye’nin ilk kez TIMSS ölçek orta noktasının anlamlı ölçüde üzerinde yer almasını sağlamıştır. Türkiye, öğrencilerinin %12’si ileri fen yeterliğine sahip bir ülke olarak bu sıralamada dokuzuncu olmuştur.

Türkiye’nin dördüncü sınıf düzeyindeki fen performansı geçmiş TIMSS döngülerine göre büyük bir artış göstermiştir. TIMSS 2011’den bu yana sürekli artış içindeki ortama başarı puanı 2015’ten 2019’a geçerken 43 puan yükselmiştir. TIMSS 2011’de Türkiye’de ileri fen yeterliğine sahip öğrenci oranı %3 iken bu oran 2019’da %12’ye ulaşmıştır.

TIMSS sekizinci sınıf fen değerlendirmesinde de en başarılı ülke 608 puanla Singapur’dur. Tayvan, Japonya ve Güney Kore, bu sınıf düzeyinde Singapur’u izleyen ülkelerdir. Katılımcı ülkelerden 16’sı TIMSS ölçek orta noktasından anlamlı ölçüde yüksek performans göstermiştir.

Türkiye, bu sınıf düzeyinde 515 ortalama fen puanıyla 39 ülke arasında 15. sırada yer almıştır. Bu performansı ile Türkiye, ilk kez bir TIMSS döngüsünde ölçek orta noktasının anlamlı ölçüde üstünde bulunan ülkeler arasında yerini almıştır. Türkiye’nin öne çıktığı diğer bir performans ölçütü de ileri yeterlik düzeyine erişen öğrenci oranlarıdır. Türkiye’de öğrencilerin %13’ü ileri fen yeterliğine sahiptir ve bu ölçüte göre yapılan sıralamada Türkiye dokuzuncu sırada yer almıştır.

Sekizinci sınıf düzeyinde Türkiye’nin fen performansı daha önceki TIMSS döngülerine kıyasla anlamlı ölçüde artmıştır. Türkiye’nin TIMSS araştırmasına ilk kez katıldığı 1999 döngüsünde ortalama puanı 433 iken 20 yılın sonunda bu ortalama 515’e ulaşmış ve ölçek orta noktasının anlamlı ölçüde üzerine çıkmıştır. Bu iyileşme sürecinde en büyük artış 2007 ile 2011 döngüleri arasında 29 puanla gerçekleşmiş, 2015 ile 2019 döngüleri arasında da 22 puanlık bir artış görülmüştür. Türkiye’nin bu sınıf düzeyindeki performans artışı aynı zamanda ileri yeterlik seviyelerine ulaşan öğrenci oranlarına da yansımıştır. TIMSS 2011’de Türkiye’de ileri fen yeterliğine sahip öğrenci oranı %8 iken bu oran 2019’da %13’e ulaşmıştır.

Sonuçta, TIMSS 2019 sonuçları başta Singapur olmak üzere Asya ülkelerinin en yüksek başarı düzeyini temsil ettiklerini göstermektedir. Bu ülkelerin ortalama başarı puanları her iki alan ve sınıf düzeyinde diğer ülkelerin anlamlı ölçüde üzerindedir. Diğer taraftan Türkiye, hem dördüncü hem de sekizinci sınıf düzeylerinde her iki alanda da performansını anlamlı ölçüde artırmıştır. Uzun süredir TIMSS araştırmasına katılan Türkiye zamanla yükselen başarı eğilimini 2019 döngüsünde daha üst bir noktaya çekmiştir.

2017 yılında Milli Eğitim Ba­kanlığı’nın konu hakkında yaptığı incelemede, dördüncü sınıf TIMSS değerlendirme çerçeveleri ile en uyumlu sı­nıf düzeyinin beşinci sınıf olduğuna karar verilmiştir. Bu­nun yanında, TIMSS’e dördüncü sınıf düzeyinde katılan ülkelerin öğrencilerinin yaş ortalamasının 10,2 olduğu görülmektedir (Mullis ve diğerleri, 2020). Türkiye’de ise dördüncü sınıf öğrencilerinin yaş ortalaması 9,7, beşin­ci sınıf öğrencilerinin yaş ortalaması 10,6’dır. Dolayısıyla yaş ölçütü dikkate alındığında da TIMSS dördüncü sınıf düzeyi uygulamasına katılmak üzere Türkiye’de en uygun sınıf düzeyinin beşinci sınıf olduğu kararlaştırılmıştır. (Rapor 12.sayfa)

TIMSS 2019 sınavlarına gidilmedin çok önce Milli Eğitim Bakanlığı yöneticileri bununla ilgili ciddi kararlar almıştır.

* TIMSS’e dördüncü sınıf düzeyinde katılan ülkelerin öğrencilerinin yaş ortalamasının 10,2 olduğu görülmekte iken Türkiye’de ise dördüncü sınıf öğrencilerinin yaş ortalaması 9,7 olduğu gerekçesine dayanarak 4. Sınıflardan 5. Sınıflara çıkarılması,

* Farkındalık oluşturma çalışmaları için planlamalar yapılması,

* Bölgesel farklılıkların asgari düzeye indirilmesi için çalışmalar yapılması,

* TIMSS sınavına girecek öğrencilerin devamsızlıkları ve sınıf düzeylerinin kontrol edilmesi gibi kararlar alınarak TIMSS’e verilen öneme vurgu yapılmıştır. Yıllar önce başlatılan bu çalışmaların sonucunda Milli Eğitim Bakanı’nın da vurgu yaptığı başarı elde edilmiştir.

Bizzat kendimin içerisinde yer aldığı bu çalışmada sınav yapılacak tüm iller gezilmiş, okullara kadar ulaşılmış ve farkındalık oluşturulmaya çalışılmıştır. TIMSS 2019 sınavından önce Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce alt yapı çalışmaları başlatılmıştır.  İnternet ortamında sınava tabi girecek öğrencilerden bir tanesinin dahi tabletsiz kalmaması için gayret edilmiş ve bunda da başarılı olunmuştur. Sınıf sınıf dolaşarak her öğrencinin gözünün içine bakarak, onları başarabilecekleri konusunda motive eden çalışmalar bir ekip ruhu bütünlüğüyle yapılmıştır. Çalışmaların en başından bu tarafa katkı sunan herkesin emeğine sağlık. 2019 TIMSS uygulamasında öğrencisi, okullarımızda çalışan öğretmeni, il/ilçe yöneticileri, bakanlıktaki tüm yönetici ve ekibine, bu başarılarda emeği olan tüm Milli Eğitim Camiasına teşekkür ediyorum.

Eğitimin en önemli problemlerinden birisi de aldığınız kararların sonucunu yarına görememektir. Eğitim uzun soluklu bir yatırımdır. Sabır ister, disiplin ister, ekip ruhu ister.