Teknoloji bağımlılığı ve ailemiz

Çocuk, bize bahşedilmiş nimetlerin en güzelidir. Evimizin  bereketidir. Onlar, hayatımızın neşesi, Yüce Kitabımız Kur’an-ı Kerim’in ifadesiyle göz aydınlığımızdır.

Hepimizin Rabbimize, birbirimize ve çevremize karşı sorumlulukları vardır. En önemli sorumluluklarımızdan biri de çocuklarımıza karşı olandır. “Çocuğunun senin üzerinde hakkı vardır” buyuran Allah Resulü (s.a.s) bu hususa dikkat çekmiştir. Allah’ın emaneti olan çocuğun haklarını korumak ise biz yetişkinlere düşmektedir.

Yarınlarımızın ümidi çocuklarımızın dini ve ahlaki terbiyesi ailede başlar. Anne ve baba çocuk için rol modeldir. Aynı zamanda rehberdir. Dünyaya gelen bir çocuğun müslüman veya hristiyan olması ebeveynlerin elindedir. Onlar nereye yönlendirirse o yöne gitmeleri çok kolaydır. Peygamber efendimiz (s.a.v) şu hadisi çok dikkat çekicidir.

Bakmakla yükümlü olduğu kimseleri  ihmal etmesi ,kişiye günah olarak yeter. Çocuk eğitimi ve çocukla iletişim konusunda en güzel rehberimiz Peygamberimizdir. Çocuklarımız için hem dünya hem de ahirette huzur, başarı ve güzellik kapılarının açılması için çocukların gayri ahlaki hareketlerden uzak tutulmasıyla mümkün olur. Çocuklarımızı bekleyen en büyük tehlike gelişen teknolojidir.

Peki ebeveynler olarak, teknolojinin zararlarından çocuklarımızı nasıl korumalıyız? Özellikle 2005-2021 arası  dünyaya gelen çocuklarımıza dijital çağın teknolojik çocukları adını versek sanırım doğru olacaktır.

Daha altı aylıkken telefonu bizim gibi tutması veya mesaj geldiğinde yukarı kaydırması tesadüf olamaz sanırım. Bu içgüdüsel mi? Yoksa genetik mi bilmiyoruz. Gerçek olan şu ki; eskiden erkek ve kız çocukları arasında beşik kertmesi yapılırdı. Yeni yüzyılda doğan çocukların beşik kertmesi telefonlar desek doğru söylemiş oluruz.

Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var. Teknolojinin sunduğu faydalardan  yararlanmak içinde bulunduğumuz hayatı kolaylaştırmak adına güzel bir şeydir. Burada yapılması gereken faydalarından yararlanmak, zararlarından korunmaktır.

Ancak çocuklarımızın teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması, teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara sebep olabilir.

Nedir peki zararları?

Çocuklar izlediği karakteri rol model olarak benimsedikleri için  tutum ve davranışlarında yaşıtlarıyla ilişkilerinde bozulmalar başlayabiliyor. Bir şeye odaklanma ve motivasyon problemleri sıklıkla karşılaşılan sebeplerin başında geliyor.

İzlediklerinden ve oynadıklarından etkilendikleri için de korku ve kaygı problemleri çocuğun ruhi yapısını bozuyor.

Teknolojinin önemini göz ardı etmeden ve abartmadan faydalanmalıyız .bilinçli ve kontrollü kullanmayı öğrenmeli ve özelikle çocuklarımıza öğretmeliyiz.

Anne baba teknoloji bağımlısı ise çocuklarını bu konuda ikna etmeleri çok zordur.

Çocuklarda alkol ,sigara ,uyuşturucu gibi alışkanlıklar başa gelmesi durumunda hemen tedavi arayışına giderken ,teknoloji bağımlılığında zaman içerisinde geçer algısı vardır. Dolayısıyla alkol bağımlılığı anne babasını korkuturken, internet bağımlılığı bir heves olarak algılanıp görmezlikten gelinmektedir.

Aslında bağımlılık tıbbı bir tanıdır ve ciddi bir hastalıktır. Bağımlılık bir kişinin kontrolünü kaybetmesi farklı eksenlere kaymasıdır. Bağımlılık bir günde ortaya çıkan bir problem değildir, süreç içerisinde gelişir. Her hastalıkta olduğu gibi erken teşhis çok önemlidir. İnternet kullanırken bağımlılık noktasına bir anda gelmez, adım adım ilerler.

İnternet, televizyon, cep telefonu, bilgisayar gibi hayatımızın her anına etki eden teknolojik ürünlerden uzak kalabilmemiz mümkün mü? Teknoloji esaretinden ailemizi kurtarmak için sosyal medyaya evimizin kapılarını  kapatmak doğru mudur?

Bir çocuğu ağladığı için sokağa bırakmak çözüm olarak düşünülmüyorsa, teknolojiyi hayatımızdan çıkarıp atmak da çözüm değildir. Dengeyi çok iyi kurmak gerekir. Teknoloji söz konusu olduğunda en çok üzerinde durulması gereken grup hiç şüphesiz çocuklardır.

Teknolojik aletlerin daha yaygın ve daha kolay ulaşılabilir olduğu bir dünyada doğdukları için çocukların bu alanı ebeveynlerden daha fazla ve ustaca kullandığı bir gerçek!

Ancak yaşları gereği, teknolojinin zararlarını ayırt edebilecek yaşta değiller. Bu nedenle aileler teknoloji bağımlılığı konusunda bilinçli olmak ve bu bilinçle çocuklarını doğru yönlendirmek zorundalar.

Teknoloji bağımlılığı iki süreçte devam eder. Çocuk ilkinde internette bir oyun veya uygulama için siteye girer merakını giderir. Birinci adım problem teşkil etmez. Denemiş bitmiş ve merak giderilmiştir.

İşin en tehlikeli boyutu ikinci adımdır. İnternette aynı oyunu oynayan bir arkadaş grubu varsa ,o siteye girer oyunu oynar ve grupta kalabilmek için buna sürekli devam eder. Çünkü kendisinin dışlanacağını gruptan çıkarılacağını düşünür.

İnternet genelde zevk almak, keyifli dakikalar geçirmek adına kullananların sayısı az değildir. Genelde baktığımız zaman ,insanlarla ilişki kuramayan Asosyal yapıya sahip çocukların can sıkıntısından kurtulmak için genellikle internet kullanmayı seçerler.

Her ne kadar teknolojik araçlar çocuk sosyal medyanın yararları yanısıra zararları çoktur. Gelişmekte olan yavrularımız yaşlarına uygun olmayan cinsel bilgiler ,şiddet davranışları izleyebilir. Uyuşturucu sigara alkol ve kumar alışkanlıkları geliştirebilir. En önemlisi zaman gibi bir hazineyi internet başında heba edebilirler.

Kötülük çocuk için sıradan bir hal almaya başlar . Oynadığı  oyunlar ağırlıklı olarak şiddet içerir. Bu görüntüler eğlence vesilesi olarak lanse edilir. Kötülük, çocuğun hayatına sinsice yaklaşır. Karşısına çıktığı ağır yaralılar, cesetler çocuğun dünyasında hayatın bir parçası durumuna gelir. Vicdan ,şefkat ve merhamet duyguları körelmeye başlar. Hiç bir olaya tepki veremez hale gelir. Onun  için her şey sıradanlaşır.

Sonuç olarak ,

Çocuğunuzun her hareketini kontrol etmek için çaba sarf edin. Dolayısıyla ona kendisini kontrol etmeyi yani interneti güvenli şekilde nasıl kullanacağını öğretin. İnternette herkesin girebileceği paylaşım sitelerine özel bilgilerini yazmaması ve resimlerini koymaması konusunda onu uyarın.

Normal hayattaki yanlışların, edebe ve ahlaka aykırı hallerin sosyal medyada kullanımında da geçerli olduğunu çocuğunuza söyleyin. Günlük yaşamda bir insanın yüzüne söyleyemeyeceği sözleri hiçbir şekilde internette de yazmaması, cep telefonundan mesaj olarak göndermemesi gerektiğini anlatın.

İnternette yazılan, televizyonda yayınlanan her şeyin doğru olmadığını örneklerle gösterin.

Çocuğunuzun dışarıda kimlerle arkadaş olduğunu  bildiğiniz gibi bilgisayarda neler yaptığını, internette hangi sitelere girdiğini, hangi oyunları oynadığını, televizyonda ne izlediğini de bilmelisiniz.

Bazı anne babalar kendilerine vakit ayırabilmek için, çocuğu evde sessiz hale getirmenin yolu olarak interneti ya da televizyonu kullanabiliyorlar. Çocuğunuza vereceği zararları göz önünde bulundurup elektronik aletleri bakıcı olarak kullanmamalısınız.