Erdem mi, acziyet mi?

Yazımızı sesli olarak da dinleyebilirsiniz.

Sosyoloji okuduğumu daha önce belirtmiş miydim hatırlamıyorum. Aynı zamanda eğitimci olunca bu iki bilim dalının birbirinden ayrılması mümkün olmayan ikili olduğunu çok daha iyi anlamaya başladım.

Bu iki bilim dalı ile eğitim görmüş olmamdan olsa gerek, televizyonda izlediğim, sosyal medyada okuduğum her toplumsal olayda bir şeyler yazma gayreti içerisinde olmaya çalışırken farklı açılardan da bakma gayreti içerisinde oluyorum.

Bunlardan bir tanesi geçen aylarda İngiltere Sağlık Bakanı’nın istifa konusu idi. Hemen yanlış anlamayın, dedim ya olaylara daha farklı bakıyorum. Yazımın konusu sadece istifa etmesi değil. Biraz sabrederseniz anlatmaya gayret edeceğim. 🙂

Olayı yine bir internet gazetesinden alıntı yaparak hatırlatayım. “İngiltere’de Sağlık Bakanı Matt Hancock’un kendisi gibi evli olan danışmanı ile samimi (!) görüntülerinin basına sızması ve Covid-19 kısıtlamaları kapsamında uygulanan sosyal mesafe kuralını ihlal ettiğinin ortaya çıkmasının ardından patlak veren skandal istifa ile sonuçlandı.”

Hancock, istifasını duyurduğu mektupta, “Kuralları ihlal ettiğim için özürlerimi bir kez daha tekrarlıyorum, ailemden ve sevdiklerimden onları bu duruma soktuğum için özür dilerim. Benim de bu süreçte ailemle olmam gerekiyor” dedi.[1]

Bilmiyorum ayrıntıyı fark ettiniz mi? Kültür, inanış, anlayış ve toplumun bakış açısı tarafından değerlendirebildiniz mi? Olaylara inançlarımız, kültürlerimiz (-her ne kadar son yıllarda bu eğilim değişiklik gösterse de) Avrupalılar gibi bakmamamızı sağlıyor.

Bizim bakış açımızdan ayrıntıyı fark edemeyenler için söyleyeyim. İngiltere Sağlık Bakanı kendisi gibi evli bir kişi ile samimi (!) görüntülerle yakalandığı yani eşini aldattığı için istifa etmiyor. İstifa sebebi olarak bunu söylemiyor. Tam aksine bu görüntülerle sosyal mesafeyi ihlal ettiği için istifa ettiğini söylüyor. Daha da ilginci hükümet de bakanın yaptığı işin doğru olduğunu söylüyor.

Tam da sosyolojinin konusu olsa gerek. İstifa nedeni İngiltere gibi bir ülke açısından gayet doğal karşılanırken daha muhafazakâr toplumlarda çok az görünen bir davranıştır. Ancak burada benim üzerinde duracağım konu biraz farklı. Bizim gibi toplumlar inanç ve kültürlerinin de etkisiyle olayı farklı bir açıdan değerlendiriyoruz. Biz olayın daha çok gayri ahlâkî boyutu ile olayı değerlendirmeye çalışıyoruz.

Bizim için ahlâk daha önemli. Ancak istifa etmesi de bir ahlak ürünüdür diyebilirsiniz. Böyle diyorsanız elbette ki haklısınız. Bizim için gayri ahlaki olarak tanımlanan bu durum görüldüğü üzere İngiltere gibi ülkelerde gayri ahlaki olarak görülmemektedir.

Bizler her iki tarafın da evli olduğunu üstelik çocuklarının olduğu üzerinde yoğunlaşırken onlar sosyal mesafeyi ihmal etmenin (Belki de kişinin Sağlık Bakanı olmasının gereği) istifa ederek daha önemli olduğuna vurgu yapılmaktadır.

O zaman şu soruyu sormak gerekiyor. “İstifası mı ahlaklı bir davranış, eşini aldatması mı ahlaksızlık?” Yoksa… diyerek farklı bir cevabınız varsa onu yorumlarınızla paylaşabilirsiniz.

Bu gibi durumlarda bizim inançlarımız, kültürlerimiz etkilidir ama acaba dedim kendi kendime “Atasözleri ve Deyimlerimizin” bu sosyolojik konuda da bir etkisi olabilir mi diye düşündüm. Öyle ya;

-Kol kırılır, yen içinde kalır.

-Adam dediğinin dava(!)sından dönmez.

-Batmakta olan gemiyi ilk fareler terk eder.

-Bırakıp kaçmak, korkaklara yakışır.

Görevini yapamayan ya da hakkında dedikodular çıkan bir kişinin istifa etmesi bir anlamda kendisine isnat edilen suçların kabulü olarak yorumlanır. Her ne şekilde yorumlanırsa yorumlansın doğru olan istifa etmesidir.

Burada önemli olan kişilerin istifa edip etmemesinden ziyade kurumların ve makamların zarar görmemesi öncelikli olmalıdır. Dedikodulara fırsat vermeden ve dedikoduların ayyuka çıkmasından çok önce istifa etmek bu anlamda bir erdemdir.

“İstifa etmek bir erdem mi? Yoksa acziyetin ifadesi mi?” sorularının cevabını siz değerli okuyucularımın takdirine bırakıyorum.

Sevgide kalın, sevgiyle kalın…

[1] https://www.haber7.com/dunya/haber/3114438-skandala-imza-atmisti-ingiliz-bakan-istifa-etti-yerine-musluman-bakan-atandi